Baza wiedzy o witaminie D3
2018-08-29
Dlaczego witamina D3 jest ważna?
Należy zacząć od tego, że witamina D3 nie jest witaminą. Jest to aktywny hormon powstały z witaminy D, którą dostarczamy organizmowi dzięki kontaktowi z promieniami słonecznymi. Dużo więcej witaminy D3 czerpiemy latem niż zimą, kiedy dni są słoneczne i długie. W Polsce synteza witaminy D pod wpływem działania promieni UVB zachodzi praktycznie jedynie przez parę godzin w ciągu dnia w okresie letnim. Witamina D jest niezbędna w regulacji gospodarki wapniowo – fosforanowej i odgrywa kluczową rolę w procesie tworzenia tkanki kostnej. Witamina D odgrywa istotną rolę w procesie wchłaniania wapnia w jelicie cienkim. Jej niedobór prowadzi do krzywicy, osteomalacji (odpowiednik krzywicy u dorosłych) oraz osteoporozy. O funkcji witaminy D w procesie mineralizacji kości może np. świadczyć fakt, iż stan tkanki kostnej ulega pogorszeniu w okresie zimowym, kiedy synteza witaminy D pod wpływem działania promieni słonecznych jest ograniczona. Szereg doniesień naukowych podaje związek między niedoborem witaminy D a schorzeniami tkanki mięśniowej, takimi jak miopatia.
Witamina D działa antykancerogennie i znacznie zmniejsza częstość występowania chorób nowotworowych u osób, u których jej poziom jest nie mniejszy niż 30 ng/ml surowicy krwi (rak piersi, rak jelita grubego, rak odbytnicy, rak macicy, rak jajników, rak gruczołu krokowego i białaczka limfatyczna). Niedobór witaminy D może przyczynić się do wystąpienia zespołu metabolicznego, skupiającego takie zaburzenia w normalnym funkcjonowaniu organizmu, jak: insulinooporność, nietolerancja glukozy, dyslipidemia, nadciśnienie oraz otyłość typu wisceralnego, często prowadzące do rozwoju cukrzycy typu 2 oraz zawału mięśnia sercowego. Skutki niskiego poziomu witaminy D3 wpływają na rozwój chorób autoimmunologicznych takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca, toczeń, niedoczynność tarczycy.
Witaminę D możemy traktować jako istotny wskaźnik ogólnego stanu zdrowia !
Jak przyjmować witaminę D3 ?
Przede wszystkim aby określić dawkę suplementacją należy wykonać badanie w laboratorium diagnostycznym z surowicy krwi 25 (OH) D3. Gdy rozpoznany jest niedobór witaminy D, obowiązują inne dawki. Terapia optymalnie powinna trwać 3 miesiące. Celem terapii jest uzyskanie stężenia 25-hydroksycholekalcyferolu w surowicy powyżej 30 ng/ml. Dawki terapeutyczne (wyższe niż profilaktyczne) powinny uwzględniać wiek, masę ciała i być stosowane nie krócej niż przez 3–6 miesięcy. Kontrolne badania stężenia należy planować co 6–8 tygodni, aż do wyrównania niedoboru.
Po wyrównaniu poziomu zaleca się dawkę profilaktyczną witaminy D zgodnie z poniższymi wytycznymi. Należy pamiętać, aby na kilka dni przed wykonaniem badania kontrolnego odstawić suplementację.
Biorąc pod uwagę, że witamina D rozpuszcza się w tłuszczach tak samo jak witaminy A, E i K należy pamiętać, aby przyjmować suplement do posiłku zawierającego tłuszcz np. do sałatki z dodatkiem oliwy z oliwek.
Gdzie znajdziemy witaminę D3 ?
W produktach żywnościowych również znajdziemy witaminę D 3 - są to niewielkie ilości i najczęściej są to produkty pochodzenia zwierzęcego: tran i oleje rybne, tłuste ryby (łosoś, dorsz, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki), żółtka jaj, produkty mleczne, w grzyby.
Dlaczego witamina D3 z K2?
Suplementując witaminę D należy również zadbać o odpowiedni poziom witaminy K2 w postaci MK-7, co zapewnienia odpowiednie wchłanianie wapnia do kości i zapobiega jego przedostawaniu się do tkanek miękkich, przeciwdziała chorobom sercowo-naczyniowym. Zalecana dzienna dawka to 75 j.m. Przy większych dawkach witaminy D zaleca się , aby przyjmować 100 j.m. na każde 5000 j.m. witaminy D, a nawet 200 j.m. przez kobiety po menopauzie.
W jaki sposób witamina D3 wpływa na gospodarkę wapniem?
W przewodzie pokarmowym witamina D pobudza syntezę białka wiążącego wapń w erytrocytach, przez co umożliwia jego transport z jelit do krwi. Natomiast w nerkach witamina D wzmaga zwrotne wchłanianie wapnia. Oddziałuje także na sekrecję parathormonu (parathormon jest produkowany przez przytarczyce - drobne gruczoły w liczbie 4-6 położone, jak sama nazwa mówi w pobliżu tarczycy). Poprzez takie działanie zapobiega zaburzeniom gospodarki wapniowej w ustroju. W przypadku niedoboru witaminy D efektywność wchłaniania wapnia spada z 30-50% do nie więcej niż 15%. Na stan kości wpływa również magnez za pośrednictwem hormonów oraz innych czynników regulujących metabolizm kostny. Oddziałuje on na transport wapnia i potasu przez błony plazmatyczne, a także na transport wapnia z i do kości. Istotna jest również odpowiednia podaż wapnia z pożywieniem lub jego dodatkowa suplementacja. Dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi przeciętnie 800-1200 mg na dzień. Pijąc wodę mineralną wapniowo-magnezową dostarczamy sobie minerały w sposób naturalny.
Dlaczego witamina D się nie wchłania?
Decydując się na suplementację witaminą D3, szczególnie należy zwrócić uwagę na przyswajalność preparatu. Uzależnione jest to głównie od rodzaju zastosowanego oleju, w jakim witamina D3 jest zawieszona (olej lniany, oliwa z oliwek, olej koksowy, olej słonecznikowy). Znaczenie ma także sposób przyjmowania. Ze względu na to że jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, preparat zaleca się przyjmować w trakcie wysokotłuszczowego posiłku lub bezpośrednio po jego spożyciu.
Dlaczego witamina D3 jest ważna dla rozwoju dziecka?
Niedobór witaminy D3 jest częsty u dzieci i młodzieży, zwłaszcza w grupach ryzyka. Do tych czynników należą: karmienie wyłącznie piersią, wcześniactwo, ciemny kolor skóry, niewystarczająca ekspozycja na promienie słoneczne spowodowana nadmiernym stosowaniem filtrów słonecznych, przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, odzież zakrywająca większą część ciała. Witamina D uczestniczy w procesie mineralizacji kości i odpowiednia jej podaż jest istotnym czynnikiem w profilaktyce krzywicy. Objawami charakterystycznymi dla krzywicy są: rozmiękanie lub spłaszczenie kości potylicy, opóźnienie zrastania ciemienia przedniego i wyrzynania zębów, wzrost potliwości okolicy czołowej (zwłaszcza przy karmieniu), a w stadium zaawansowanym deformacje klatki piersiowej, kończyn, bądź kręgosłupa. Ważną rolę witamina D odgrywa w prawidłowej pracy układu nerwowego i mięśniowego. Ma również korzystny wpływ na regenerację neuronów oraz prawidłowy skład masy mięśniowej. Ostatnio podkreśla się jej duże znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego, które polega na aktywacji naturalnych białek przeciwbakteryjnych oraz działaniu przeciwzapalnemu.
Jaka witamina D3 jest najlepsza dla niemowląt? Jaką witaminę D3 wybrać dla dziecka? W jaki sposób podawać witaminę D3 dla dziecka?
Ponieważ zawartość witaminy D w kobiecym pokarmie nie jest wystarczająca, zgodnie z obecnymi zaleceniami wszystkie niemowlęta karmione piersią powinny od pierwszych dni życia otrzymywać witaminę D w dawce 400 j.m/dobę, minimum do ukończenia pierwszego roku życia. Najlepszym rozwiązaniem jest podawanie witaminy D w postaci kropelek zaraz po karmieniu. Dość wygodnymi w użyciu są również kapsułkami "twist-off" lub witamina D w aerozolu. Jeśli chodzi o dzieci karmione mlekiem modyfikowanym większość preparatów jest wzbogacana w tę witaminę. W pierwszym roku życiu niemowlę wymaga suplementowania dwóch witamin: witaminy D i K. Zaraz po urodzeniu, każdy noworodek otrzymuje w szpitalu odpowiednią dawkę witaminy K - doustnie lub w postaci zastrzyku. Jeśli kobieta karmi piersią to zaleca się regularne podawanie witaminy K od ukończenia pierwszego tygodnia życia do ukończenia trzeciego miesiąca życia.
Jak długo podawać witaminę D3 dla dziecka/niemowląt?
Codziennie należy podawać dawkę: 400 jednostek międzynarodowych od urodzenia do 6 miesiąca życia. Między 6 a 12 miesiącem życia dawka powinna być nieco większa i wynosi 400-600 jednostek międzynarodowych. Natomiast dziecko roczne powinno otrzymywać witaminę D w okresie jesienno-zimowym, kiedy to ekspozycja na słońce jest niewielka (600-1000 jednostek na dobę). Witaminę D3 suplementujemy Od 1 do 18 tego roku życia.
W jaki sposób podawać witaminę D3 dla dziecka? Jaka witamina D3 jest najlepsza?
Na polskim rynku dostępne są suplementy witaminy D3 w postaci kropli doustnych, kapsułek, tabletek, aerozolu. Czas rozpadu kapsułki jest 4-krotnie krótszy niż tabletki, co może poprawiać biodostępność witaminy D, powodować lepsze jej wchłanianie i skłaniać lekarzy do częstszego sięgania po witaminę D w postaci kapsułek. Kapsułki są dobrą opcją dla osób dorosłych, natomiast dla dzieci lepszą formą będzie witamina D3 w postaci kropelek lub aerozolu. Witamina D3 w kroplach ma tą zaletę, że jej wchłanianie następuje już w jamie ustnej i pozbawiana jest dodatkowych substancji wypełniających kapsułki czy też tabletki.
opracowała: Justyna Lewicka, dietetyk kliniczny
Należy zacząć od tego, że witamina D3 nie jest witaminą. Jest to aktywny hormon powstały z witaminy D, którą dostarczamy organizmowi dzięki kontaktowi z promieniami słonecznymi. Dużo więcej witaminy D3 czerpiemy latem niż zimą, kiedy dni są słoneczne i długie. W Polsce synteza witaminy D pod wpływem działania promieni UVB zachodzi praktycznie jedynie przez parę godzin w ciągu dnia w okresie letnim. Witamina D jest niezbędna w regulacji gospodarki wapniowo – fosforanowej i odgrywa kluczową rolę w procesie tworzenia tkanki kostnej. Witamina D odgrywa istotną rolę w procesie wchłaniania wapnia w jelicie cienkim. Jej niedobór prowadzi do krzywicy, osteomalacji (odpowiednik krzywicy u dorosłych) oraz osteoporozy. O funkcji witaminy D w procesie mineralizacji kości może np. świadczyć fakt, iż stan tkanki kostnej ulega pogorszeniu w okresie zimowym, kiedy synteza witaminy D pod wpływem działania promieni słonecznych jest ograniczona. Szereg doniesień naukowych podaje związek między niedoborem witaminy D a schorzeniami tkanki mięśniowej, takimi jak miopatia.
Witamina D działa antykancerogennie i znacznie zmniejsza częstość występowania chorób nowotworowych u osób, u których jej poziom jest nie mniejszy niż 30 ng/ml surowicy krwi (rak piersi, rak jelita grubego, rak odbytnicy, rak macicy, rak jajników, rak gruczołu krokowego i białaczka limfatyczna). Niedobór witaminy D może przyczynić się do wystąpienia zespołu metabolicznego, skupiającego takie zaburzenia w normalnym funkcjonowaniu organizmu, jak: insulinooporność, nietolerancja glukozy, dyslipidemia, nadciśnienie oraz otyłość typu wisceralnego, często prowadzące do rozwoju cukrzycy typu 2 oraz zawału mięśnia sercowego. Skutki niskiego poziomu witaminy D3 wpływają na rozwój chorób autoimmunologicznych takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca, toczeń, niedoczynność tarczycy.
Witaminę D możemy traktować jako istotny wskaźnik ogólnego stanu zdrowia !
Jak przyjmować witaminę D3 ?
Przede wszystkim aby określić dawkę suplementacją należy wykonać badanie w laboratorium diagnostycznym z surowicy krwi 25 (OH) D3. Gdy rozpoznany jest niedobór witaminy D, obowiązują inne dawki. Terapia optymalnie powinna trwać 3 miesiące. Celem terapii jest uzyskanie stężenia 25-hydroksycholekalcyferolu w surowicy powyżej 30 ng/ml. Dawki terapeutyczne (wyższe niż profilaktyczne) powinny uwzględniać wiek, masę ciała i być stosowane nie krócej niż przez 3–6 miesięcy. Kontrolne badania stężenia należy planować co 6–8 tygodni, aż do wyrównania niedoboru.
Po wyrównaniu poziomu zaleca się dawkę profilaktyczną witaminy D zgodnie z poniższymi wytycznymi. Należy pamiętać, aby na kilka dni przed wykonaniem badania kontrolnego odstawić suplementację.
- noworodki i niemowlęta (od 1 dnia życia niezależnie od sposobu karmienia) do 6 m.ż. - 400 IU
- niemowlęta od 6 m.ż. 400-600 IU
- dzieci i młodzież (1-18 r.ż.) w zależności od masy ciała 600-1000 IU w miesiącach od września do kwietnia lub cały rok, jeżeli ekspozycja na słońce jest niedostateczna
- dorośli i seniorzy w zależności od masy ciała 800-2000 IU w miesiącach od września do kwietnia lub cały rok, jeżeli ekspozycja na słońce jest niedostateczna
- seniorzy powyżej 65. roku życia - suplementacja cały rok ze względu na obniżoną syntezę witaminy D
- kobiety ciężarne i karmiące piersią 1500-2000. Suplementacja powinna być rozpoczęta jak najszybciej po stwierdzeniu ciąży, poziom kalcydiolu we krwi powinien być mierzony i utrzymywany na poziomie 30-50 ng/ml (75-125 nmol/l).
Biorąc pod uwagę, że witamina D rozpuszcza się w tłuszczach tak samo jak witaminy A, E i K należy pamiętać, aby przyjmować suplement do posiłku zawierającego tłuszcz np. do sałatki z dodatkiem oliwy z oliwek.
Gdzie znajdziemy witaminę D3 ?
W produktach żywnościowych również znajdziemy witaminę D 3 - są to niewielkie ilości i najczęściej są to produkty pochodzenia zwierzęcego: tran i oleje rybne, tłuste ryby (łosoś, dorsz, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki), żółtka jaj, produkty mleczne, w grzyby.
Dlaczego witamina D3 z K2?
Suplementując witaminę D należy również zadbać o odpowiedni poziom witaminy K2 w postaci MK-7, co zapewnienia odpowiednie wchłanianie wapnia do kości i zapobiega jego przedostawaniu się do tkanek miękkich, przeciwdziała chorobom sercowo-naczyniowym. Zalecana dzienna dawka to 75 j.m. Przy większych dawkach witaminy D zaleca się , aby przyjmować 100 j.m. na każde 5000 j.m. witaminy D, a nawet 200 j.m. przez kobiety po menopauzie.
W jaki sposób witamina D3 wpływa na gospodarkę wapniem?
W przewodzie pokarmowym witamina D pobudza syntezę białka wiążącego wapń w erytrocytach, przez co umożliwia jego transport z jelit do krwi. Natomiast w nerkach witamina D wzmaga zwrotne wchłanianie wapnia. Oddziałuje także na sekrecję parathormonu (parathormon jest produkowany przez przytarczyce - drobne gruczoły w liczbie 4-6 położone, jak sama nazwa mówi w pobliżu tarczycy). Poprzez takie działanie zapobiega zaburzeniom gospodarki wapniowej w ustroju. W przypadku niedoboru witaminy D efektywność wchłaniania wapnia spada z 30-50% do nie więcej niż 15%. Na stan kości wpływa również magnez za pośrednictwem hormonów oraz innych czynników regulujących metabolizm kostny. Oddziałuje on na transport wapnia i potasu przez błony plazmatyczne, a także na transport wapnia z i do kości. Istotna jest również odpowiednia podaż wapnia z pożywieniem lub jego dodatkowa suplementacja. Dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi przeciętnie 800-1200 mg na dzień. Pijąc wodę mineralną wapniowo-magnezową dostarczamy sobie minerały w sposób naturalny.
Dlaczego witamina D się nie wchłania?
Decydując się na suplementację witaminą D3, szczególnie należy zwrócić uwagę na przyswajalność preparatu. Uzależnione jest to głównie od rodzaju zastosowanego oleju, w jakim witamina D3 jest zawieszona (olej lniany, oliwa z oliwek, olej koksowy, olej słonecznikowy). Znaczenie ma także sposób przyjmowania. Ze względu na to że jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, preparat zaleca się przyjmować w trakcie wysokotłuszczowego posiłku lub bezpośrednio po jego spożyciu.
Dlaczego witamina D3 jest ważna dla rozwoju dziecka?
Niedobór witaminy D3 jest częsty u dzieci i młodzieży, zwłaszcza w grupach ryzyka. Do tych czynników należą: karmienie wyłącznie piersią, wcześniactwo, ciemny kolor skóry, niewystarczająca ekspozycja na promienie słoneczne spowodowana nadmiernym stosowaniem filtrów słonecznych, przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, odzież zakrywająca większą część ciała. Witamina D uczestniczy w procesie mineralizacji kości i odpowiednia jej podaż jest istotnym czynnikiem w profilaktyce krzywicy. Objawami charakterystycznymi dla krzywicy są: rozmiękanie lub spłaszczenie kości potylicy, opóźnienie zrastania ciemienia przedniego i wyrzynania zębów, wzrost potliwości okolicy czołowej (zwłaszcza przy karmieniu), a w stadium zaawansowanym deformacje klatki piersiowej, kończyn, bądź kręgosłupa. Ważną rolę witamina D odgrywa w prawidłowej pracy układu nerwowego i mięśniowego. Ma również korzystny wpływ na regenerację neuronów oraz prawidłowy skład masy mięśniowej. Ostatnio podkreśla się jej duże znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego, które polega na aktywacji naturalnych białek przeciwbakteryjnych oraz działaniu przeciwzapalnemu.
Jaka witamina D3 jest najlepsza dla niemowląt? Jaką witaminę D3 wybrać dla dziecka? W jaki sposób podawać witaminę D3 dla dziecka?
Ponieważ zawartość witaminy D w kobiecym pokarmie nie jest wystarczająca, zgodnie z obecnymi zaleceniami wszystkie niemowlęta karmione piersią powinny od pierwszych dni życia otrzymywać witaminę D w dawce 400 j.m/dobę, minimum do ukończenia pierwszego roku życia. Najlepszym rozwiązaniem jest podawanie witaminy D w postaci kropelek zaraz po karmieniu. Dość wygodnymi w użyciu są również kapsułkami "twist-off" lub witamina D w aerozolu. Jeśli chodzi o dzieci karmione mlekiem modyfikowanym większość preparatów jest wzbogacana w tę witaminę. W pierwszym roku życiu niemowlę wymaga suplementowania dwóch witamin: witaminy D i K. Zaraz po urodzeniu, każdy noworodek otrzymuje w szpitalu odpowiednią dawkę witaminy K - doustnie lub w postaci zastrzyku. Jeśli kobieta karmi piersią to zaleca się regularne podawanie witaminy K od ukończenia pierwszego tygodnia życia do ukończenia trzeciego miesiąca życia.
Jak długo podawać witaminę D3 dla dziecka/niemowląt?
Codziennie należy podawać dawkę: 400 jednostek międzynarodowych od urodzenia do 6 miesiąca życia. Między 6 a 12 miesiącem życia dawka powinna być nieco większa i wynosi 400-600 jednostek międzynarodowych. Natomiast dziecko roczne powinno otrzymywać witaminę D w okresie jesienno-zimowym, kiedy to ekspozycja na słońce jest niewielka (600-1000 jednostek na dobę). Witaminę D3 suplementujemy Od 1 do 18 tego roku życia.
W jaki sposób podawać witaminę D3 dla dziecka? Jaka witamina D3 jest najlepsza?
Na polskim rynku dostępne są suplementy witaminy D3 w postaci kropli doustnych, kapsułek, tabletek, aerozolu. Czas rozpadu kapsułki jest 4-krotnie krótszy niż tabletki, co może poprawiać biodostępność witaminy D, powodować lepsze jej wchłanianie i skłaniać lekarzy do częstszego sięgania po witaminę D w postaci kapsułek. Kapsułki są dobrą opcją dla osób dorosłych, natomiast dla dzieci lepszą formą będzie witamina D3 w postaci kropelek lub aerozolu. Witamina D3 w kroplach ma tą zaletę, że jej wchłanianie następuje już w jamie ustnej i pozbawiana jest dodatkowych substancji wypełniających kapsułki czy też tabletki.
opracowała: Justyna Lewicka, dietetyk kliniczny
Pokaż więcej wpisów z
Sierpień 2018
